Wraz z popularyzacją idei zrównoważonego rozwoju gospodarczo-społecznego zaczęła powstawać koncepcja zrównoważonego rolnictwa.
Za początki zrównoważonego rozwoju rolnictwa w USA można przyjąć powołanie przez prezydenta rady ds. zrównoważonego rozwoju i wyodrębnienie grupy zadaniowej do spraw zrównoważonego rolnictwa, co miało miejsce w 1993 roku. Zauważono wówczas potrzebę utrzymania i powiększania produktywności i konkurencyjności rolnictwa, a także jego użyteczności dla społeczeństwa. Rolnictwo powinno być także przyjazne środowisku.
Zadania dla rolnictwa zrównoważonego
Rolnictwo zdefiniowano jako zintegrowane systemy produkcji roślinnej i zwierzęcej, które realizują następujące zadania:
- zaspokajają podstawowe potrzeby człowieka w dziedzinie zaopatrzenia w żywność,
- zapewniają tworzenie zasobów i utrzymanie zasobów dla produkcji rolniczej,
- efektywne gospodarują zasobami,
- utrzymują opłacalność produkcji rolnej,
- poprawiają jakość życia rolników i całego społeczeństwa.
Zrównoważone rolnictwo ma być oparte na celach żywnościowych człowieka (bezpieczna, dostępna żywność wysokiej jakości), a także zrozumieniu wpływu działalności rolniczej na środowisko oraz bioróżnorodność. W rolnictwie zrównoważonym wykorzystuje się zdobyte własne doświadczenia i osiągnięcia nauki w celu tworzenia zintegrowanego, konkurencyjnego i sprawiedliwego systemu rolnego. Systemy te zmniejszają degradację środowiska, utrzymują produktywność rolnictwa, poprawiają rentowność w perspektywie krótko- i długoterminowej, stabilizują społeczności wiejskie.
W rolnictwie zrównoważonym zaleca się:
- stosowanie płodozmianu,
- opracowanie strategii zwalczania szkodników,
- skuteczniejsze zwalczanie chwastów poprzez połączenie metod chemicznych, mechanicznych i biologicznych,
- stosowanie praktyk ochrony zasobów wodnych.
Zrównoważone rolnictwo chroni bioróżnorodność, utrzymuje żyzność gleby i czystość wody, chroni i poprawia chemiczne, fizyczne i biologiczne właściwości gleby, przetwarza zasoby naturalne i oszczędza energię. Produkuje różnorodne formy wysokiej jakości żywności, błonnika i leków. Szanuje ekologiczne zasady różnorodności i współzależności. Integruje człowieka z przyrodą, scala i zapewnia trwałość społeczności lokalnych, wiejskich.
Rolnictwo zrównoważone wykorzystuje osiągnięcia nauki nie tylko w celu poprawy poziomu wiedzy rolników, ale również do zmiany technologii produkcji, zastępowania technologii o niższej efektywności nowymi, bardziej wydajnymi technologiami (maszynami).
W celu propagowania i wdrażania zasad zrównoważonego rolnictwa uruchomiono program badań i edukacji zrównoważonego rolnictwa – SARE. Organizacje rolnicze utworzyły Narodową Koalicję Zrównoważonego Rolnictwa (ang. National Sustainable Agriculture Coalition – w skrócie NSAC), która propaguje upowszechnia zasady rolnictwa zrównoważonego.
Krzysztof Domagała
