Święty Krzysztof i święta Anna to ważne postaci także na świętokrzyskiej wsi. W polskiej tradycji od początków chrześcijaństwa cieszyli się wyjątkowym szacunkiem mieszkańców, którzy zawierzali im swój los.
– Święta Anna i jej mąż Joachim prowadzili pobożne i dobre życie. Nie mogli jednak przez długi czas doczekać się potomstwa. Jednak za sprawą żarliwej modlitwy do Boga, w wieku jak na owe czasy podeszłym Anna zaszła w ciążę i urodziła córkę, którą nazwała Maryja. Kilkanaście lat później Anna została babcią Jezusa. Święta Anna cieszyła się ogromnym szacunkiem na wsi, zwłaszcza wśród starszych kobiet, które modliły się, by ich wnuk został biskupem lub przynajmniej księdzem proboszczem. Jest patronką małżeństw, wdów, służących, gospodyń, pomaga też przy wychowaniu dzieci. W jej dniu dawniej święcono wianki z ziół, które miały moc odpędzania złego – mówi etnograf dr Alicja Trukszyn.
Największy ośrodek kultu świętej w Polsce stanowi Góra Świętej Anny. Ze świętą Anną wiąże się ludowe porzekadło, głoszące, że „od świętej Anki zimne wieczory i ranki”, co w praktyce oznacza wcześniej rozpoczynający się i kończący się dzień, krótszy w tym czasie już o godzinę.
Święty Krzysztof, patron kierowców i podróżujących jest jednym z tych świętych, o których większość informacji czerpiemy z podań i legend. Wiadomo, że pochodził z Azji Mniejszej, prawdopodobnie z prowincji rzymskiej Licji – dzisiejsza Turcja – gdzie poniósł śmierć męczeńską za panowania cesarza Decjusza, około 250 roku. Jedna z legend głosi, że przez wiele lat służył pogańskim możnym tego świata. Kiedy jednak zetknął się z nauką Chrystusa, przyjął chrzest.
– Pokutując za grzeszny żywot, osiedlił się nad Jordanem i przenosił przez rzekę pielgrzymów, idących do Ziemi Świętej. W trakcie jednej z przepraw, niosąc na plecach dziecko, na środku Jordanu poczuł ogromny ciężar przekraczający jego siły. Bliski utopienia usłyszał głos: Jam jest Jezus, twój Zbawiciel. Dźwigając Mnie, dźwigasz cały świat. Stąd też imię świętego – Christoforos – niosący Chrystusa – wyjaśnia dr Alicja Trukszyn.
Jako swojego patrona czcili świętego Krzysztofa przewoźnicy, tragarze, flisacy i pielgrzymi. Współcześnie jest czczony jako patron kierowców, a jego wizerunek zdobi wiele pojazdów mechanicznych, które błogosławi się w dniu 25 lipca, 31 maja, 29 września, 2 października albo w innym odpowiednim dniu.
