W środę, 19 kwietnia przypada Dzień Czosnku – rośliny o wyrazistym smaku, która jest nie tylko popularną przyprawą, ale ma też cenne właściwości lecznicze. Ludzie uprawiają go od 5 tysięcy lat. Kwiecień to ostatnia chwila na rozpoczęcie jego uprawy wiosennej.
Dlaczego warto uprawiać i jeść czosnek? To roślina, która radzi sobie w różnych warunkach klimatycznych i z rozmaitymi warunkami glebowymi. Dobry plon osiąga się na glebach zasobnych w wilgoć. Jeżeli gleby są bardziej piaszczyste, czyli suche, plonuje słabiej. Czosnek bardzo negatywnie reaguje na zachwaszczenie. Szczególnie istotne jest to podczas wstępnego rozwoju czosnku, a każde zaniedbanie w tym okresie skutkuje znacznym obniżeniem plonu.
Czosnek wiosenny sadzi się wczesną wiosną. Najbardziej optymalnym terminem jest koniec marca lub początek kwietnia. Gdy tylko pogoda na to pozwoli, tzn., kiedy po wiosennych roztopach gleba trochę przeschnie, należy spulchnić mocno ziemię oraz wykonać rowki rzędowe, w które należy wysadzić czosnek. Sadzi się go na głębokość około 3 cm.
Sadzić można ząbki z główki, które tuż przed sadzeniem najlepiej rozdzielić. Najlepsze do sadzenia są średnie i duże ząbki. Należy wysadzać je pionowo, szpiczastym końcem do góry. Czosnek należy sadzić w rzędach, a odległość między nimi powinna wynosić około 20-25 cm, natomiast odległość ząbków od siebie w rzędzie to około 7 cm.
Czosnek ozimy sadzi się późną jesienią, najlepiej w drugiej połowie października lub na początku listopada. Trzeba bardzo uważać, aby nie wsadzić czosnku zbyt wcześnie, gdyż może on wtedy wykiełkować i podczas zimy bardzo szybko przemarznie. Czosnek zimowy sadzi się nieco głębiej niż jary, na 5-6 cm.
Czosnek ma duże wymagania glebowe i najlepiej uprawiać go na glebach zasobnych w próchnicę. W przeciwnym razie trzeba stosować nawożenie organiczne lub mineralne. Nawożenie organiczne – obornik lub kompost stosuje się na rok przed posadzeniem czosnku. Na 1 ha stosuje się 20-30 t obornika. Nawożenie mineralne powinno być uzależnione od zasobności składników mineralnych występujących w glebie. Przy średniej zawartości składników mineralnych, na 1 hektar stosuje się: 100 kg N (azotu), 120-200 kg K (potasu), około 100 kg P (fosforu). Nie należy używać nawozów zawierających chlorki, gdyż są one szkodliwe dla czosnku.
Czosnek zbiera się, gdy ponad połowa roślin na plantacji ma załamany szczypior. Objawem dojrzałości główek jest też całościowe zasychanie liści. Lepiej jest wykopać czosnek kilka dni za wcześnie niż za późno, ponieważ jeśli zostanie wykopany za późno, będzie się źle przechowywał, główki mogą się rozsypywać, ząbki słabo okryte łuską będą bardziej podatne na choroby. Po wykopaniu roślin i oczyszczeniu główek z ziemi, zostawia się je na kilka dni na zagonie, aby zaschły, a następnie należy przenieść je pomieszczenia, w którym będzie przechowywany – suchego i przewiewnego.
Czosnek często stosowany jest nie tylko jako przyprawa, ale również jako środek na zwalczanie wielu dolegliwości.
- Czosnek włączony do diety między innymi dzięki zawartej w nim witaminie C, odpowiadającej za prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego wzmacnia odporność i pomaga w walce z przeziębieniem i grypą.
- Znany jest jego wpływ na obniżanie poziomu cholesterolu.
- Zawarty w czosnku sulfotlenek disiarczku diallilu rozszerza naczynia krwionośne, dlatego jego spożycie przyczynia się do obniżenia ciśnienia krwi.
- Spożywanie czosnku zmniejsza ryzyko raka prostaty i polipów w jelicie grubym.
- Polecany jest diabetykom, ponieważ obniża poziom cukru we krwi i zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań cukrzycowych.
- Może być skuteczny w leczeniu lekoopornych zakażeń układu moczowego.
- Spożywanie czosnku zmniejsza niedobory estrogenów u kobiet po przekwitaniu, tym samym wpływając korzystnie na kości, minimalizując utratę ich masy.
- Czosnek pomaga zwalczać zakażenia bakteryjne poprzez hamowanie wytwarzanych przez nie enzymów. Jest skuteczny w walce ze szczepami z rodzaju Escherichia, Salmonella, Staphylococcus, Streptococcus, Bacillus, Klebsiella, Proteus i Clostridium.
- Dzięki wysokiej zawartości antyoksydantów chroniących komórki nerwowe przed uszkodzeniami może hamować rozwój choroby Alzheimera oraz starczej demencji.
- Leczy trudno gojące się rany. Zawarty w nim ajoen utrudnia rozwijającym się bakteriom tworzenie biofilmu, dzięki czemu ułatwia gojenie.
