Luty to okres najbardziej intensywnego pylenia czarnej olchy. Jej kwiaty pojawiają się na drzewach jeszcze przed ustaniem zimy. Pyłki olchy szkodzą alergikom, ale pączki kwiatowe i kora są cennym surowcem zielarskim.
Olcha razem z 44 różnymi innymi gatunkami zaliczana jest do rodziny brzozowatych. Olcha zwana też olszą czy olszyną, to roślina, która gromadzi w brodawkach korzeniowych bakterie promieniowce, asymilujące wolny azot, a tym samym poprawiające jakość gleby.
Olcha to królowa mokradeł. Uwielbia bagniste i podmokłe tereny. Jest drzewem wielozadaniowym – nie tylko upiększa tereny zielone, ale także znana jest ze swoich zdrowotnych i przemysłowych właściwości. Od wieków napary z kory i liści stosowane są w różnego rodzaju dolegliwościach. Działają przede wszystkim dezynfekcyjnie, dzięki czemu doskonale oczyszczają rany. Poza tym spożywanie naparu z liści olchy pomocne jest we wszelkich chorobach układu pokarmowego, działa też przeciwbólowo.
Z jej drewna ze względu na wytrzymałość na wilgoć, wykonuje się łodzie i jachty. Poza tym wykazuje świetne właściwości akustyczne, dlatego często sporządza się z niego pudła rezonansowe do różnych instrumentów. Olcha w sprzyjających warunkach dorasta do 30 metrów wysokości, żyjąc około 150 lat.
Olcha jest rośliną, która w przyrodzie jest budzikiem, alarmując inne rośliny o nadejściu przedwiośnia – potrafi bowiem zakwitać już u schyłku lutego. Zwisające kwiaty, zwane kotkami, pojawiają się na gałęziach jeszcze przed liśćmi. Najczęściej spotyka się je w żółtym kolorze, choć zdarza się, że zdobi je róż. Kwiaty, jakby z uwagi na chłodną porę zakwitania, pokryte są lekkim meszkiem, który zdaje się chronić je przez marcowym zimnem. Olcha jest pięknym drzewem, które doskonale sprawdza się jako uzupełnienie dużych ogrodów.
Nawet zatopiona w wodzie, olcha może leżeć przez wiele lat, dodatkowo czerniejąc i nadając drewnu jeszcze większej twardości.
