Światowy Dzień Mokradeł jak co roku zwraca uwagę na znaczenie ochrony i zrównoważonego użytkowania terenów podmokłych dla dobrobytu ludzi i ochrony środowiska. W 2023 roku przebiega on pod hasłem: „Już czas na przywrócenie mokradeł”.
Jak obliczono od początków ery przemysłowej na świecie utracono 87 proc. wszystkich obszarów podmokłych, które odgrywają ważną rolę w utrzymaniu globalnej bioróżnorodności i regulacji klimatu Ziemi.
Tegoroczne hasło podkreśla znaczenie działań mających na celu ochronę i zrównoważone użytkowanie terenów podmokłych dla zapewnienia dobrobytu ludzi i ochrony środowiska.
Światowy Dzień Mokradeł obchodzony był 2 lutego, w rocznicę podpisania Konwencji o obszarach wodno-błotnych w 1971 roku. W ramach tego dokumentu podejmuje się działania na szczeblu międzynarodowym, krajowym i lokalnym. Ratyfikowało ją 171 państw całego świata, wśród nich Polska. Sygnatariusze wyznaczyli 2 372 obszary wodno-błotne o międzynarodowym znaczeniu. W Polsce jest 19 takich terytoriów, w tym m.in. Ujście Wisły i Słowiński Park Narodowy.
Woda to życie
Do obszarów wodno-błotnych zalicza się błota, torfowiska, bagna, zbiorniki wodne – sztuczne i naturalne – oraz wody morskie, których głębokość podczas odpływu nie przekracza sześciu metrów. Znaczną część mokradeł stanowią torfowiska. Jeżeli nie są zdegradowane, pełnią bardzo ważną rolę retencyjną. Chłoną wodę, kiedy jest jej pod dostatkiem, zaś oddają ją podczas suszy. Są magazynem dużej ilości węgla i tym samym przyczyniają się do ograniczania efektu cieplarnianego. Mokradła zapobiegają też erozji i degradacji gleb. Są również naturalnymi filtrami, które redukują zanieczyszczenia z opadów atmosferycznych, wód powierzchniowych i podziemnych. Mokradła są podstawą globalnej gospodarki, a roślinom i zwierzętom zapewniają miejsce do życia.
Zagrożenia
Mokradła to ekosystemy zagrożone. Rozwój cywilizacyjny doprowadził do zaniku lub degradacji ponad połowy obszarów wodno-błotnych na świecie poprzez odwadnianie, osuszanie, wydobywanie torfu. Do pogorszenia stanu mokradeł przyczyniają się także zanieczyszczenia, inwazje gatunków obcych i zmiany klimatyczne. Warto wiedzieć, że osuszając mokradła, niszczy się nieodwracalnie zasoby wody, bogaty świat roślin i zwierząt oraz ekosystemy podmokłe. Zjawisko zanikania mokradeł bardzo negatywnie odbija się na gospodarce wodnej całych regionów i ich bilansie wodnym.
W Polsce znaczną część mokradeł stanowią torfowiska, które zajmują one powierzchnię 1,4 miliona ha, czyli 4 proc. powierzchni kraju. Torfowiska przechowują dwa razy więcej węgla niż wszystkie lasy na Ziemi.
Polska ze względu na położenie geograficzne i zmienne warunki hydrologiczne ma niewielkie zasoby wodne. Zajmuje jedno z ostatnich miejsc w Europie pod tym względem i uznaje się, że należy do grupy państw zagrożonych deficytem wody. Głównym czynnikiem warunkującym ilość zasobów wodnych naszego kraju jest wielkość opadów atmosferycznych.
Szacuje się, że renaturyzacji można by poddać 91 proc. jednolitych części wód powierzchniowych rzecznych w Polsce.
