Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy w Poznaniu opublikował uaktualnioną wersję Kodeksu dobrej praktyki ochrony roślin. Na co należy kłaść nacisk w rolnictwie?
W Kodeksie dobrej praktyki ochrony roślin przedstawiono aktualnie obowiązujące regulacje prawne w obszarze ochrony roślin, które kładą nacisk na zrównoważone stosowanie środków ochrony roślin i bezpieczeństwo wykonywanych zabiegów.
Opisane są w nim podstawowe zasady profilaktyki, planowania metod ochrony plantacji oraz podejmowania decyzji odnośnie wykonywania zabiegów z użyciem środków ochrony roślin. Szerzej przedstawiono problematykę bezpiecznego postępowania z tymi preparatami w aspekcie ochrony ludzi, środowiska i owadów pożytecznych, w tym pszczoły miodnej. W opracowaniu zamieszczono ponadto praktyczne zalecenia i uwagi dotyczące wykonywania zabiegów ochrony roślin w uprawach rolniczych.
– Zachęcamy wszystkich – a szczególnie rolników i doradców – do zapoznania się w Kodeksem i pogłębienia wiedzy z dziedziny ochrony roślin. Publikacja jest dostępna do pobrania na stronie internetowej Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie pod adresem: https://www.cdr.gov.pl/images/Brwinow/wydawnictwa/2020/Kodeks_dobrej_praktyki_ochrony_roslin.pdf
Ochrona zdrowia roślin polega przede wszystkim na zapobieganiu rozprzestrzeniania się chwastów, szkodników i sprawców chorób. Właściwie i terminowo przeprowadzone zabiegi agrotechniczne stwarzają odpowiednie warunki do prawidłowego rozwoju roślin uprawnych, a silne i dobrze wykształcone rośliny nawet w obecności organizmów szkodliwych są bardziej odporne na ich negatywne oddziaływanie.
Aby zmniejszyć zagrożenia ze strony organizmów szkodliwych należy stosować:
- właściwy płodozmian − następstwo roślin po sobie nie może być przypadkowe, przedplon powinien zapewnić dobre warunki wzrostu i rozwoju roślin oraz zwiększać zasoby próchnicy w glebie (np. groch i rzepak są dobrym przedplonem dla pszenicy ozimej, a zboża dla warzyw), unikać zbyt częstej uprawy tego samego gatunku rośliny po sobie, czyli tzw. monokultury. Na takich polach dochodzi do niebezpiecznego nagromadzenia materiału infekcyjnego.
- odpowiednie stanowisko pod uprawę roślin − gleba powinna być wolna od agrofagów i posiadać właściwą, korzystną dla danego gatunku strukturę (np. pszenica wymaga lepszych gleb niż ziemniak),
- uregulowany odczyn gleby − zakwaszenie gleb to główny czynnik ograniczający produkcję roślinną w Polsce (pszenica i jęczmień najlepiej rozwijają się i plonują na stanowiskach o odczynie obojętnym, żyto i owies dość dobrze tolerują niski odczyn gleby, a z kolei borówka wysoka wymaga gleb kwaśnych),
- zrównoważone nawożenie i nawadnianie − optymalne nawożenie oparte na analizie chemicznej gleby zapewnia dobrą kondycję roślin (np. zbyt wysokie nawożenie azotem sprzyja podatności roślin na infekcję).
- odmiany roślin odporne na choroby i wyleganie − zwiększona odporność odmian zmniejsza ryzyko wystąpienia agrofagów i pozwala na ograniczenie stosowania chemicznych środków ochrony roślin,
- kwalifikowany materiał siewny i zaprawianie nasion − w przypadku niektórych patogenów, wywołujących takie choroby, jak zgorzel podstawy źdźbła lub głownia kukurydzy, stosowanie kwalifikowanego i zaprawianego materiału siewnego jest aktualnie jedyną formą ochrony przed nimi; w uprawach roślin sadowniczych z niekwalifikowanym materiałem szkółkarskim mogą być przenoszone groźne wirusy i bakterie; stosowanie kwalifikowanego materiału siewnego jest podstawową metodą zapobiegania występowaniu chorób i szkodników ziemniaka podlegających obowiązkowi zwalczania.
Stosowanie zdrowego, dobrej jakości i kwalifikowanego oraz zaprawionego materiału siewnego jest jednym z podstawowych wymogów dobrej praktyki ochrony roślin. Kwalifikowany materiał siewny podlega kontroli pod kątem zdrowotności, w tym porażenia przez agrofagi kwarantannowe dla Unii Europejskiej.
- właściwy termin i odpowiednia gęstość siewu − mają duże znaczenie dla wzrostu i rozwoju roślin; zbyt wczesny wysiew zbóż jarych w niedogrzaną glebę wydłuża okres wschodów i naraża rośliny na porażenie przez patogeny powodujące zgorzel siewek; zbyt duże zagęszczenie łanu zboża może być przyczyną większego porażenia przez mączniaka prawdziwego czy rdzę brunatną,
- odpowiedni termin zbioru − wpływa istotnie na uzyskanie zadowalającego plonu, na przykład opóźniony termin zbioru zbóż powoduje obniżenie jakości ziarna z powodu grzybów czerniowych na kłosach zbóż lub porastania, zbyt późny zbiór owoców wpływa niekorzystnie na ich przechowywanie. Ponadto każdorazowo po zakończeniu pracy na danym polu należy oczyścić narzędzia, ciągnik i inne maszyny z resztek gleby i roślin, a w miarę potrzeby wykonać dezynfekcję.
Zanieczyszczone maszyny i opakowania mogą być źródłem rozprzestrzeniania się organizmów szkodliwych dla roślin uprawnych.
