W województwie świętokrzyskim są trzy produkty wpisane w Europejskie Systemy Jakości Żywności. Są to: śliwka szydłowska, wiśnia nadwiślanka i fasola korczyńska.
Te trzy uznane świętokrzyskie produkty wpisano w Europejskie Systemy Jakości Żywności w latach 2009-2010. Śliwka szydłowska, wiśnia nadwiślanka i fasola korczyńska otrzymały w rejestrze specjalne symbole. Co one oznaczają?
Śliwka szydłowska – ChOG Chronione Oznaczenie Geograficzne od 2010 roku. Pod tą nazwą sprzedawane mogą być śliwki z pestkami lub bez pestek poddane procesowi suszenia i wędzenia. Obszar geograficzny produkcji śliwki szydłowskiej obejmuje obszar gminy Szydłów położonej w powiecie staszowskim.
Gmina Szydłów od lat słynie ze znakomitych, suszonych śliwek z tutejszych sadów. Śliwki szydłowskie cieszyły się wielką renomą jeszcze przed II wojną światową i sprzedawane były w wielu regionach Polski. Dawniej owoce umieszczano w ziemnych wykopach, opalanych drewnem, które z czasem zastąpione zostały tradycyjnymi suszarniami „szufladkowymi”. Śliwki rozkładane są w nich na specjalnych tacach (zwanych laskami) i poddawane skomplikowanemu procesowi suszenia, połączonemu z wędzeniem. Dzięki specyficznej technologii, owoce mają niepowtarzalną barwę i smak oraz „dymny” zapach.
Wiśnia nadwiślanka – ChNP Chroniona Nazwa Pochodzenia od 2009 toku. To owoce wiśni uzyskane od wiśni sokówki odroślowej. Wiśnia nadwiślanka wytwarzana jest na obszarze geograficznym, obejmującym:
- w województwie świętokrzyskim powiaty: opatowski (gminy Ożarów i Tarłów), ostrowiecki (gminy Ostrowiec Świętokrzyski, Bałtów i Bodzechów);
- w województwie mazowieckim powiat lipski (gminy: Lipsko, Sienno, Solec nad Wisłą, Rzeczniów;
- w województwie lubelskim powiat kraśnicki (gmina Annopol).
Wiśnia Nadwiślanka to odmiana sokowa naszego pochodzenia. Swoją popularnością cieszyła się jeszcze w okresie międzywojennym. Posiada owoce średniej wielkości, nieco mniejsze niż inne odmiany. Wyróżniają się one piękną, bordową barwą. Po oderwaniu szypułki wypływa sok, który później staje się galaretkowaty. Sok zawiera dużo kwasowości i cukru, przez co wyroby stają się o wiele smaczniejsze. Owoc ten cechuje się wysoką zawartością antycyjanów o działaniu przeciwrakowym. Idealnie nadaje się do konfitur, soków, nalewek, ususzenia lub bezpośredniego spożycia.
Fasola korczyńska – ChOG Chronione Oznaczenie Geograficzne od 2010 roku. To suszone nasiona fasoli wielokwiatowej „Piękny Jaś” miejscowych odmian nazywanych „Jasiem Karłowym”, przeznaczone do spożycia przez ludzi. Fasola ta może być uprawiana w województwie świętokrzyskim na obszarze gminy Nowy Korczyn, Wiślica, Solec-Zdrój i Pacanów w powiecie buskim oraz gminy Opatowiec w powiecie kazimierskim.
Fasola korczyńska jest najpopularniejszą odmianą fasoli, uprawianą na Ponidziu, w okolicach Nowego Korczyna. Ziarna ma wyjątkowo duże, o kształcie nerkowatym o bocznych spłaszczeniach i bardzo cienkiej białej skórce. Fasola korczyńska jest rarytasem poszukiwanym nie tylko na rynku polskim, ale i za granicą. Dietetycy chwalą ją za wybitne walory zdrowotne. Zalety tej fasoli wynikają z panującego w tej części Ponidzia mikroklimatu, charakteryzującego się dłuższym niż gdzie indziej okresem wegetacji i wyższymi średnimi temperaturami – zwłaszcza wiosną.
