W ostatnich tygodniach został opublikowany przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi zaktualizowany „Zbiór zaleceń dobrej praktyki rolniczej mający na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniami azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych”. Co się zmienia dla rolników?
Pierwsza edycja tego dokumentu została opracowana i wydana w lutym 2019 roku. Aktualna wersja dostępna jest na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi pod adresem: https://www.gov.pl/web/rolnictwo/zbior-zalecen-dobrej-praktyki-rolniczej-do-dobrowolnego-stosowania.
– Zbiór zaleceń dobrej praktyki rolniczej, która ma na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych jest dokumentem, z którym powinien zapoznać się każdy rolnik bez względu na wielkość gospodarstwa oraz profil produkcji – mówi Katarzyna Sowa-Cichecka, dyrektor Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Kielcach.
Jak informuje Katarzyna Sowa-Cichecka, azot jest pierwiastkiem plonotwórczym i odgrywa kluczową rolę w procesie wzrostu i rozwoju roślin, dlatego niezwykle istotne jest dostarczanie tego składnika pokarmowego dla roślin, w sposób zaplanowany, racjonalny i bezpieczny. Stosowany w nadmiarze jest szkodliwy dla upraw, a także stanowi poważne zagrożenie dla środowiska oraz ludzi.
Efektywne zarządzanie azotem w gospodarstwie rolnym przyczynia się więc do osiągania celów agrotechnicznych, m.in. uzyskiwania dobrej jakości plonów na zakładanym poziomie plonowania, celów środowiskowych poprzez ograniczanie strat azotu ze źródeł rolniczych w postaci gazowej, czyli amoniaku, tlenków azotu oraz w wyniku wymywania do wód gruntowych w postaci azotanów oraz satysfakcjonujących wyników finansowych.
– Znowelizowany zbiór zaleceń dobrej praktyki rolniczej został znacznie rozbudowany w części dotyczącej racjonalnego i bezpiecznego stosowania nawozów i środków nawozowych zawierających azot, zgodnie z obowiązującym stanem prawnym, w tym przy wykorzystaniu narzędzi w postaci programów komputerowych, np. INTER-NAW (https://internaw.pl/; https://www.schr.gov.pl/), służących, m.in. do sporządzania planów nawożenia azotem. Zostało omówione stosowanie nawozów azotowych na trwałych użytkach zielonych, czyli łąkach i pastwiskach, a także uprawach ogrodniczych i sadowniczych, w tym pod osłonami – informuje dyrektor Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Kielcach.
Nowością jest między innymi nowa terminologia – „organiczne środki nawozowe”, odnosząca się do „wszystkich substancji zawierających azot w formie organicznej, niepochodzący z syntezy chemicznej, w tym: nawozy naturalne, nawozy organiczne i organiczno-mineralne, organiczne lub organiczno-mineralne środki poprawiające właściwości gleby, produkty pofermentacyjne, zużyte podłoża po produkcji grzybów, produkty uboczne wg ustawy o odpadach, komunalne osady ściekowe oraz inne odpady wykorzystywane w celu poprawy zaopatrzenia roślin w składniki pokarmowe lub zwiększenia żyzności gleby”. Dodano także informacje o nowym typie nawozów RENURE (z ang. REcovered Nitrogem from manURE – azot odzyskany z obornika) – produkowanych w drodze przetwarzania nawozów naturalnych w procesach fizycznych, chemicznych lub biologicznych, w wyniku których dochodzi do zwiększeniu zawartości azotu w stosunku do materiału wyjściowego z wyłączeniem mieszania, suszenia, rozcieńczania, granulacji czy przechowywania.
Sporo miejsca poświęcono także uzupełnienia w części dotyczącej regulacji odczynu gleby, zgodnie z najnowszymi zaleceniami IUNG-PIB w Puławach, w tym doprecyzowano zalecane dawki wapna w zależności od kategorii agronomicznej oraz odczynu gleby (pH), oznaczonego np. w laboratoriach badawczych okręgowych stacji chemiczno-rolniczych.
Zbiór zaleceń dobrej praktyki rolniczej został wzbogacony też o szereg „przykładowych działań ograniczających zanieczyszczenie wód azotanami”, w tym przy wykorzystaniu najnowszych osiągnięć techniki, jakie oferuje Rolnictwo 3.0 (nawożenie precyzyjne) oraz Rolnictwo 4.0 (rolnictwo inteligentne).
– Racjonalne nawożenie azotem jest zabiegiem kluczowym nie tylko w odniesieniu do prawidłowego wzrostu i rozwoju roślin, ale również ze względów bezpieczeństwa w odniesieniu do środowiska (ochrony wód przed zanieczyszczeniami azotanami), jak i zdrowia ludzi. Z tego względu kwestie związane z gospodarowaniem azotem zostały uregulowane przepisami prawa zarówno na poziomie unijnym – tzw. dyrektywa azotanowa, jak i krajowym – rozporządzeniem w sprawie „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganiu dalszemu zanieczyszczaniu”, a ochrona jakości wód, co warto podkreślić, w tym przed zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł rolniczych w odniesieniu do azotu, należy do najlepiej rozwiniętego systemu polityki ekologicznej, realizowanego na terenie Unii Europejskiej – mówi Katarzyna Sowa- Cichecka.
