Porzeczka czarna jest gatunkiem, który ze względu na swoje właściwości prozdrowotne jest chętnie uprawiana w wielu krajach. W Unii Europejskiej Polska jest wiodącym liderem w produkcji, a na rynku światowym jako producent zajmuje drugie miejsce. W uprawie porzeczki czarnej bardzo ważna jest odpowiednia ochrona przed szkodnikami, która przy nieodpowiednim monitoringu i zwalczaniu może doprowadzić do znacznego obniżenia plonu i wyniszczenia krzewów na plantacji.
Jednym z najgroźniejszych szkodników zagrażających porzeczce jest przędziorek chmielowiec, który żeruje po spodniej stronie liści wysysając sok komórkowy. W wyniku żerowania dochodzi do zmniejszenia ilości chlorofilu i azotu w liściach, na których zaczynają pojawiać się białe plamki. Z czasem zaczynają one bieleć, liść zaczyna zasychać i opadać. Ponadto zaatakowane i uszkodzone przez przędziorki zawiązki kwiatów i owoców opadają, co przyczynia się do znacznej redukcji plonu.
W związku z powyższym należy przez cały sezon, co dwa tygodnie przeprowadzać lustrację. Monitoring polega na przeglądaniu spodniej strony około 200 liści z losowo wybranych roślin oraz liczeniu znajdujących się na nich przędziorków (stadiów ruchomych). Otrzymaną liczbę dzieli się przez ilość badanych liści. Progiem zagrożenia jest wystąpienie 1-2 szkodników na liściu w okresie przed kwitnieniem, 3 przędziorków w okresie po kwitnieniu do zbioru owoców i 5 roztoczy po zbiorze. W momencie osiągnięcia wartości progowej zasadne jest zastosowanie odpowiedniej ochrony pamiętając, że zbyt częste zabiegi mogą powodować gromadzenie się w owocach pozostałości środków ochrony, doprowadzać do zanieczyszczenia środowiska oraz redukcji naturalnych wrogów. Należy pamiętać o rotacyjnym stosowaniu środków ochrony roślin zawierających różne substancje aktywne. Jest to szczególnie ważne, ponieważ omawiane roztocza cechuje duża płodność i krótki cykl rozwojowy doprowadzając do selekcji ras odpornych.
Do ochrony porzeczki czarnej można zastosować środki, których substancją aktywną jest mibelmektyna np. Koromite 10 EC lub Mibeknock 10 EC. Są to środki kontaktowe i żołądkowe, które działają powierzchniowo i wgłębnie na wszystkie stadia rozwojowe roztoczy. Można wykonać do 2 oprysków w sezonie w okresie przed kwitnieniem i/lub po zbiorze. Do kolejnych związków należą Movento 100 SC stosowany raz w sezonie, po kwitnieniu od początku rozwoju owoców do zaawansowanego ich dojrzewania oraz Ortus 100 SC, który dodatkowo można stosować w okresie przed kwitnieniem. Wymienione środki zawierają w swoim składzie fenpiroksymat, który działa kontaktowo i żołądkowo. Na roślinie działa powierzchniowo i zwalcza wszystkie ruchome stadia rozwojowe przędziorków. Do środków kontaktowych należą również Limocide i Pesticol na bazie olejku pomarańczowego, które można stosować dwa razy w sezonie przed kwitnieniem do końca fazy rozwoju kwiatostanu oraz po kwitnieniu na początku opadania owoców. W okresie po kwitnieniu i po zbiorze można wspomóc ochronę preparatami działającymi mechanicznie i fizycznie (Afik, AgriTrap, Emulpar 940 EC, K-Pak, Next Pro, Siltac EC). Należy pamiętać o dokładnym pokryciu preparatem chronionej powierzchni, ponieważ dzięki swoim właściwościom doprowadzają do unieruchomienia lub zaduszenia szkodnika, doprowadzając w konsekwencji do ograniczenia liczebność populacji.
Florentyna Bara
