Po zebraniu plonu i zakończeniu żniw warto jest wysiać międzyplony, czyli rośliny okrywowe. Pozostawianie nieuprawionego ścierniska czy pola po warzywach może bowiem prowadzić do degradacji gleb, czyli niszczenia jej struktury, wymywania składników pokarmowych, rozwoju chwastów.
Uprawa międzyplonów ma istotne znaczenie środowiskowe, agrotechniczne i klimatyczne. Wpływa korzystnie na żyzność gleb i przyszłe plonowanie. Co siać i kiedy oraz jak postępować z międzyplonem wyjaśnia ekspert ze Świętokrzyskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Końskich.
Międzyplonami, inaczej poplonami nazywa się rośliny, które uprawia się między dwoma plonami głównymi.
Wysiew poplonu to praktyka stara jak świat. Każdy, kto ma ogródek warzywny, pole, działkę, uprawy roślinne i zbożowe praktykuje z pewnością zasiew poplonu i jego przekopania.
– Poplon to inaczej zielony nawóz, który zasiewamy jako międzyplon, aby podnieść żyzność gleby. Siejemy go po zbiorach na polach czy w ogródkach warzywnych, aby wzbogacić ziemię w składniki pokarmowe dla roślin. Masa zielona, jaką jest poplon, ma za zadanie wzbogacić ziemię w azot. Poplon rozkłada się szybko, jest ekologiczny, tani i zdrowy. Zielony nawóz chroni glebę przed nadmiernym wysuszeniem, hamuje rozrost chwastów, zwiększa zdolność gleby do gromadzenia wody, sprzyja rozrostowi próchnicy. Przy zastosowaniu poplonu zmniejsza się zasolenie gleby i poprawia aktywność mikrobiologiczna ziemi – tłumaczy Piotr Witczak – kierownik działu Technologii Produkcji Rolniczej i Doświadczalnictwa w Świętokrzyskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Końskich.
Jak podają źródła historyczne, praktykę zasiewu poplonu stosowano tysiące lat temu na ziemiach Bliskiego Wschodu. Gdy ludzie prowadzili koczowniczy tryb życia, międzyplon nie był konieczny, ale z czasem, gdy przestali się przemieszczać, a uprawiane koło domu ziemie jałowiały, zaczęto stosować zmiany płodów i na zmianę siać różne rośliny. Wykorzystywano go nie tylko do użyźniania gleby, lecz także dla zwierząt jako paszę lub kiszonkę. Suszono także na siano, wykorzystywano do ścielenie legowisk.
Rośliny na poplon
– Nawozy zielone to przede wszystkim rośliny strączkowe i bobowate. Fasola, gorczyca, łubin żółty czy saradela świetnie sprawdzają się jako nawóz wzbogacający glebę. Do tego celu z powodzeniem używane jest żyto ozime, gorczyca biała czy rzepak jary, rzepak ozimy czy peluszka. Niektóre z tych roślin, używane jako nawóz zielony mają właściwości unieszkodliwiania i wiązania metali ciężkich. Poza tym, że wzbogacają glebę, to jeszcze wyłapują szkodliwe cząsteczki z powietrza. Pamiętajmy, że jakiekolwiek rośliny użyte na poplon będą wzbogacały naszą ziemię w składniki mineralne lepiej, niż wszelkiego rodzaju nawozy chemiczne – wyjaśnia Piotr Witczak.
Poplon letni
Międzyplon letni wysiewa się w ogródkach warzywnych w lipcu lub do połowy sierpnia. Warto uprzednio dobrze przygotować glebę.
– Podobnie jak pod warzywa, taki i pod poplon letni należy ziemię oczyścić, odchwaścić, rozbić grudy i spulchnić. Na taki poplon nadadzą się: łubin wąskolistny, wyka ozima, jare, gorczyca, rzepak jary i ozimy, a także facelia i rzodkiew oleista. Gleba będzie zabezpieczona przed słońcem i wysuszeniem, a później przed jesiennymi deszczami. Późną jesienią należy przekopać ogródek. Najpierw ścinamy poplon do wysokości 25 cm, górną część składamy na świeży kompost. Potem wskazane jest rozrzucenie na zielony nawóz obornika lub przerobionego kompostu i przekopanie całego ogródka. Aby nawóz mógł dotrzeć do głębszych warstw gleby, należy kopać na głębokość około 20 cm.
Praktykowane jest także, tak zwane mulczowanie gleby. Jeżeli w danym miejscu planujemy na wiosnę siać ogórki, cebulę, pomidory lub seler, warto zastosować ten zabieg. Mulczowanie gleby to pozostawienie letniego polonu przez zimę. Na przekopanie letniego międzyplonu czekamy aż do wiosny – informuje Piotr Witczak.
Poplon ozimy
Jak wyjaśnia, w innym czasie sieje się i przekopuje międzyplon ozimy. Zielony nawóz, który będzie zimował w glebie, wysiewany jest jesienią, najlepiej do końca września lub na początku października. Nadają się do tego rośliny ozime, takie jak: rzepak ozimy, żyto ozime, rzepik ozimy i wyka ozima. Nasiona mieszamy z glebą i z przekopaniem czekamy do wiosny. Właściwości odżywcze ziemi wiosną będą na dużo wyższym poziomie. Wszystkie poplony należy przekopać na głębokość 15 cm do 20 cm. W przypadku ciężkiej gleby wystarczy 15 cm. Natomiast przy glebie lekkiej wskazanie jest na 20 cm. Poplon dostarcza także wielu składników do gleby, już po samym przekopaniu, kiedy rośliny ulegają rozkładowi, dlatego dobrze jest przekopać go bardzo wczesną wiosną, żeby miał odpowiedni czas na rozłożenie, zanim rozpocznie się wiosenny siew warzyw.
Poplon a nawozy sztuczne
Bywają gleby bardzo jałowe. W których nie uświadczymy składników odżywczych, a ich strukturę możemy przesiać przez sitko jak piasek. Warto poświęcić im trochę czasu i zanim sięgniemy po sztuczne nawozy, zadbać o odpowiedni nawóz zielony. Dalsze aktywne korzystanie z takiego ogródka może okazać się znacznie efektywniejsze, jeżeli zdecydujemy się na poprawienie żyzności gleby tylko przez poplon.
