Por jest warzywem często uprawianym w przydomowych ogródkach. Uprawa tej rośliny nie zawsze jednak kończy się powodzeniem. Zanim do niej przystąpimy, warto poznać wymagania i warunki uprawowe pora.
Por jest rośliną dwuletnią, w ogródkach pory uprawiane są jednak jako rośliny jednoroczne. Jak uprawiać pory?
Wśród odmian pora wyróżniamy letnie i zimowe. Letnia mają krótszy okres wegetacji i zbierane są z grządek latem i jesienią. Odmiany te mają delikatniejszy smak od odmian późniejszych. Zbiór odmian zimowych następuje zwykle zimą i wiosną następnego roku. Odmiany te przystosowane są do zimowania w gruncie.
Odmiany wczesne pora:
- por Bluvetia – odmiana przeznaczona na wczesny zbiór pęczkowy, a także na zbiór letni i wczesnojesienny; pory tej odmiany mają ciemnozielone liście oraz białe łodygi o długości 20-25 cm;
- por Golem – odmiana szybkorosnąca, tworzy łodygi o długości 40-50 cm;
- por Jolant – bardzo plenna odmiana przeznaczona na zbiór letni i jesienny; charakteryzuje się krótką łodygą rzekomą ok 15 cm długości;
- por Starozagorski Kamush – plenna odmiana do zbioru letniego; łodygi porów dorastają do 50 cm długości;
- por Varna – odmiana plenna, przeznaczona na zbiór letni i jesienny; pory tej odmiany, o łodygach długości do ok. 60 cm, świetnie nadają się do przetwórstwa.
Odmiany średnio wczesne pora:
- por Alita – plenna odmiana przeznaczona na zbiór letni i jesienny o łodydze długości do 10 cm;
- por Arcona – odmiana przeznaczona na zbiór jesienny o krótkiej łodydze i ciemnozielonych liściach;
- por Haksa – aromatyczna odmiana przeznaczona na zbiór późnoletni i jesienny; pory tej odmiany mają ciemnozielone liście oraz długą i zwięzłą łodygę; odmiana ta dobra jest do bezpośredniego spożycia i do przetwórstwa;
- por Pinola – odmiana plenna o łodydze długości 55 cm; przeznaczona na zbiór jesienny;
Odmiany średnio późne pora:
- por Juhas – odmiana przeznaczona na zbiór jesienny i późnojesienny o zielonych liściach z lekkim nalotem;
- por Titus – odmiana przeznaczona na zbiór jesienny o ciemnych niebieskozielonych liściach i łodydze długości do 25 cm.
Odmiany późne pora:
- por Arkansas: odmiana zimująca w polu, przeznaczona na zbiór jesienny, zimowy i wiosenny, po przezimowaniu może być zbierana aż do połowy maja; pory tej odmiany mają długie niebieskozielone liście oraz grubą łodygę o długości ok. 25 cm;
- por Forrest – odmiana o dużej odporności na mróz, przeznaczona do zbioru od jesieni do maja; pory tej odmiany mają liście o intensywnym zielononiebieskim kolorze oraz długie i grube łodygi.
- por Tango: plenna odmiana przeznaczona na zbiór jesienny; pory tej odmiany mają długie, ciemnozielone liście i grubą łodygę o długości ok. 25 cm; odmiana ta świetnie się przechowuje i ma wszechstronne zastosowanie.
Do Polski pory zostały sprowadzone przez królową Bonę. Po przeprowadzce do Polski zaczęła sprowadzać z Italii liczne warzywa – w tym pora. Szybko znalazł on zastosowanie w polskiej medycynie ludowej, w której używano okładów z liści pora przy leczeniu artretyzmu i reumatyzmu, a także odkażaniu i przyspieszaniu gojenia ran.
Na bóle reumatyczne
Współczesna fitoterapia poleca stosowanie miazgi z liści pora w postaci okładów przy chorobach reumatycznych, powoduje ona bowiem rozszerzenie podskórnych naczyń krwionośnych, lepsze ukrwienie tkanek oraz zmniejszenie lub zniesienie bólu.
Białą część pora należy rozetrzeć na tarce o bardzo drobnych oczkach. Otrzymaną miazgę rozsmarować na gazie i przyłożyć do miejsca objętego bólem reumatycznym.
Na niedokrwistość
Por – ze względu na zawartość żelaza jest polecany w diecie przy anemii.
Por dostarcza więcej żelaza niż buraki (0,80 mg/100 g) i prawie tyle samo żelaza, co botwina (2.57 mg/100 g), a więc warzywa, które powszechnie są uznawane za niezastąpione źródło tego pierwiastka.
Wchłanianie żelaza wspomaga witamina C, dlatego przy anemii warto sięgnąć po sałatkę z porem skropioną sokiem z cytryny.
Syrop lub sok na kaszel
Syrop lub sok z pora sprawdzi się w zwalczaniu nieżytów górnych dróg oddechowych, ponieważ: zwiększa wytwarzanie śluzu, przywraca samoistne ruchy nabłonka rzęskowego, a tym samym działa wykrztuśnie.
Poza tym – dzięki zawartości związków siarki – hamuje rozwój bakterii.
Przepis na syrop z pora
Rozetrzeć białą część pora na tarce o drobnych oczkach i wymieszaj z taką samą ilością miodu. Zagotuj i przecedź zawartość przez drobne sitko. Dorośli powinni pić syrop z pora 3-5 razy dziennie po jednej łyżce stołowej. Dzieciom można podawać po 1 łyżeczce od herbaty raz dziennie.
Przepis na sok z pora
Pokroić w plastry białą część pora. Ułożyć je w słoiku warstwami, pamiętając, aby każdą z nich posypać cukrem lub polać miodem. Zakręcić słoik i odstawić w ciepłe miejsce na 24 godziny. Dorośli mogą pić sok 2-4 razy dziennie po jednej łyżce stołowej. Dzieciom można podawać po 1 łyżeczce od herbaty raz dziennie.
