Harnaś, jankiel, cewes, arkus czy ornak – który czosnek wybrać do uprawy jako nowalijkę, do spożycia przez cały rok, a który jest odpowiedni dla przemysłu farmaceutycznego?
Na rynku hurtowym w województwie świętokrzyskim główka czosnku, w zależności od odmiany, kosztuje w tym roku jesienią od 1 do 2 złotych. Taka cena utrzymuje się od kilku tygodni. Czosnek pospolity to roślina z rodziny amarylkowatych, rozmnażana wegetatywnie. W naszych warunkach klimatycznych można uprawiać czosnek jary – sadzony wiosną, jak i ozimy – sadzony jesienią. Odmiany czosnku dzielimy na tzw. strzałkujące, czyli sztywnołodygowe, jak i niestrzałkujące, czyli wiotkołodygowe.
– Większość odmian uprawianych w Polsce zaliczana jest do pierwszej grupy. Wytwarzają one pęd wiatostanowy, na szczycie którego znajdują się cebulki powietrzne. Odmiany czosnku strzałkującego wymagają ogławiania tzn. usunięcia pędu kwiatostanowego po jego wytworzeniu. Zaniechanie tego zabiegu spowoduje redukcję o nawet ¼ plonu – mówi Małgorzata Miłek ze Świętokrzyskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego.
Czosnek niestrzałkujący nie wytwarza pędów kwiatostanowych, a główka wypełniona jest licznymi nieregularnie ułożonymi ząbkami. Jedną z zalet czosnku typu niestrzałkującego jest to, że posiada on wiele warstw łusek okrywających co sprawia, że lepiej się przechowuje
Wśród polskich odmian czosnku można wyróżnić następujące odmiany:
- Harnaś – odmiana wczesna, strzałkująca. Posiada największą ilość fioletowych ząbków (8-12). Łuska szara, ściśle przylega do ząbków. Główki mają masę 60-80 g. Odmiana polecana do bezpośredniego spożycia, do przechowywania lub dla przemysłu farmaceutycznego.
- Arkus – odmiana wczesna, zimująca, strzałkująca. Dojrzewa około siedem dni później niż odmiana Harnaś. Tworzy biało-fioletowe ożyłkowane główki o masie 50-60 g. Wewnątrz główek znajduje się 4-7 ząbków, które okrywa fioletowo-brązowa łuska. Odmiana polecana do bezpośredniego spożycia i dla przemysłu farmaceutycznego.
- Ornak – odmiana średnio późna, zimująca, strzałkująca. Główki posiadają największą masę ze znanych odmian tj. 60-100 g. Wewnątrz główki znajduje się od 4-8 ząbków, a całość okrywa biała łuska z fioletowymi żyłkami. Odmiana polecana do bezpośredniego spożycia i dla przemysłu farmaceutycznego.
- Ceves – odmiana bardzo wczesna, zimująca, plenna. Główki ma średnie, kuliste lub kulistospłaszczone. Ząbki w główce dość liczne, pierścieniowo ułożone. Całość główki okrywa różowo-beżowa łuska o lekkim ożyłkowaniem. Odmiana polecana do uprawy jako nowalijka, ale również do użytku latem i jesienią.
- Jankiel – odmiana średnio wczesna, jara niestrzałkująca. Tworzy główki średniej wielkości, owalne z wklęsłą piętką. Łuska okrywająca główki jest biała lub lekko szara. Ząbki w główce ułożone okółkowo, ściśle, średniej wielkości.
