Najnowszy „Raport o stanie wsi”, publikowany w Polsce co dwa lata przez Wydawnictwo Naukowe Scholar, prezentuje złożoną problematykę polskiej wsi i rolnictwa. Jeden z wielu zagadnień życia na polskiej wsi dotyczy stylu życia rolników i mieszkańców wsi i odpowiada na pytanie: Na ile różni się styl życia rolników i mieszkańców wsi od stylu życia w miastach?
Jak wynika z najnowszych badań opublikowanych w raporcie, sposób życia mieszkańców wsi i miast nie różni się obecnie tak bardzo, jak w przeszłości.
Korzystanie z Internetu nie dzieli już dzisiaj (tj. w 2021 r.) naszego społeczeństwa tak, jak dawniej. Korzysta z niego większość mieszkańców wsi (68 proc.) oraz mieszkańców miast zarówno małych (77 proc.), średnich (71 proc.), jak i największych (81 proc.). Dla porównania, dwa lata wcześniej, a więc w 2019 r., z Internetu korzystało 60 proc. mieszkańców wsi, 69 proc. mieszkańców małych, 72 proc. średnich i 85 proc. największych miast. Jakkolwiek dostęp do Internetu ma dzisiaj większy niż poprzednio odsetek mieszkańców wsi, to zauważa się pewne, chociaż nie zasadnicze różnice między wsią a miastami. W wielkich miastach wyraźnie częściej (81 proc.) niż na wsi (64 proc.) korzysta się ze smartfonu.
Przykładem zróżnicowania stylu życia jest czytelnictwo książek. Wyraźnie rzadziej niż ogół badanych przez CBOS Polaków (62 proc.) odpowiedź „lubię czytać książki” wybierają rolnicy (35 proc.), mieszkańcy wsi (50 proc.) i robotnicy wykwalifikowani (43 proc.). Mieszkańcy największych miast (78 proc.) wybierają ją znacznie częściej, podobnie jak mieszkańcy średnich miast (69 proc.) i osoby pracujące na własny rachunek (74 proc.). Zwyczaj częstego czytania na głos książek własnym dzieciom jest podobny we wszystkich omawianych grupach społeczno-zawodowych. Czyta – często – książki swoim dzieciom 21 proc. Polaków, 22 proc. mieszkańców wsi, 21 proc. rolników, 20 proc. pracujących na własny rachunek oraz 19 proc. mieszkańców największych i 18 proc. średnich miast. Ten zwyczaj najrzadziej praktykują robotnicy wykwalifikowani (10 proc.).
Uczniowie, których rodzice mieszkają na wsi, rzadziej (18 proc.) niż uczniowie mający rodziców w miastach (30 proc.) wyjechali „podczas tegorocznych wakacji poza miejsce zamieszkania na dłuższe – co najmniej dwa tygodnie – wakacje”. Podobnie dzieci mieszkańców wsi wyraźnie rzadziej (42 proc.) niż mieszkańcy średnich (63 proc.) i największych (93 proc.) miast uczęszczają na zajęcia dodatkowe opłacane przez rodziców w szkole lub poza szkołą.
Różnice te są nie tylko potwierdzeniem niższego poziomu dochodów rolników, lecz także naturalną konsekwencją odmiennych, naturalnych uwarunkowań życia mieszkańców wielkich miast i wsi. Podobnie oferta zajęć pozalekcyjnych jest na wsiach wciąż bardziej uboga niż w miastach.
Najnowszy komunikat CBOS ze stycznia 2022 r. informuje też o aktywności Polaków w sferze kultury, wypoczynku i działalności dobroczynnej w minionym roku.
Skala uczestnictwa Polaków w kulturze była w 2021 r. nieco większa niż w 2020, lecz wciąż mniejsza niż przed pandemią. Obraz zróżnicowania stylu życia poszczególnych grup społecznych potwierdza zdecydowanie największą aktywność w sferze kultury mieszkańców największych miast. Warunkują tę sytuację zarówno nieco wyższy poziom dochodów tej grupy, jak i nieporównanie większa obecność instytucji kulturalnych w ich miejscu zamieszkania. Jednak różnice między aktywnością kulturalną mieszkańców wsi i mieszkańców średnich miast to zaledwie kilka punktów procentowych. Dzisiaj styl życia mieszkańców wsi, a więc bywanie w kinie, teatrze czy na koncercie potwierdza tezę o procesie zmniejszania się dawnych dystansów społecznych oddzielających wieś od miasta.
Najtrwalsze są różnice w częstotliwości korzystania z urlopów wypoczynkowych, mniej powszechnych wśród mieszkańców wsi i rolników. Jednak fakt, że dzisiaj korzysta z nich 38 proc. mieszkańców wsi oraz 30 proc. rolników, potwierdza zacieranie się różnic w stylu życia, także tych, które są naturalną konsekwencją specyfiki zawodu rolnika i warunków, jakie swoim mieszkańcom stwarza wieś.
