Krokus, inaczej szafran (Crocus) to roślina, która zachwyca wiosną na łąkach, w parkach i ogrodach. Można uprawiać ją nie tylko ze względu na urodę, ale i zastosowanie w kuchni. Szafran stanowi bowiem wyjątkową przyprawę i uszlachetnia potrawy. Warto wiedzieć, że jeden gram tej wyrafinowanej przyprawy kosztuje mniej więcej tyle, co gram złota.
Ojczyzną dzikich gatunków szafranu są środkowa i południowa Europa, północna Afryka, Bliski Wschód i zachodnie Chiny. W Polsce występuje krokus spiski. Wśród krokusów jest grupa wiosennych, jesiennych oraz wielkokwiatowych. Okres kwitnienia wiosennych przypada na wczesną wiosnę, hybrydy wielkokwiatowe też kwitną wiosną, aż do kwietnia, krokusy jesienne kwitną od września do października. Szafrany kwitną najczęściej na fioletowo, żółto i biało, ale są też odmiany dwukolorowe.
W uprawie ogrodowej występują najczęściej: krokus złocisty, krokus Tommasiniego, krokus wiosenny oraz krokus Siebera. Te gatunki zakwitają wiosną.
Do krokusów kwitnących jesienią, należą krokus okazały i krokus uprawny.
Krokusy są często mylnie klasyfikowane jako rośliny cebulowe, jednak podziemną ich część stanowi kulista bulwocebula, czyli zmodyfikowany pęd podziemny – zgrubiała łodyga. Te bulwocebule są jednoroczne, ale każdej wiosny tworzą jedną albo więcej cebulkę potomną.
Wiosenne krokusy kwitną także na piaszczystej i kamienistej glebie, jesienne odmiany wolą raczej żyzną ziemię ogrodową z dodatkiem gliny. Najlepszą porą do sadzenia krokusów wiosennych jest termin od października do listopada. Krokusy zakwitające jesienią sadzi się natomiast w sierpniu. Głębokość sadzenia krokusów wiosennych wynosi od 6 do 10 cm, podobnie jak odległości między bulwami. Jesienne krokusy, ze względu na większe bulwocebule, sadzi się nieco głębiej.
Bulwocebule krokusów tworzą cebulki potomne, które można latem wyjąć z ziemi i przesadzić. Niektóre gatunki rosnące na odpowiednich siedliskach rozmnażają się przez samosiew. Krokusy należą do roślin, których nasiona muszą przez wiele dni przebywać w temperaturze poniżej zera, aby móc potem wykiełkować. Od siewki do kwitnącej rośliny mija zwykle kilka lat. Krokus uprawny może być rozmnażany tylko wegetatywnie przez cebulki potomne.
Duże kwiaty krokusa w odcieniach fioletu mają charakterystyczny dla tego gatunku słupek o długiej szyjce z potrójnym ciemnopomarańczowym znamieniem. Te właśnie aromatyczne znamiona stają się po wysuszeniu najdroższą przyprawą świata.
