W obliczu zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego, kryzysów zewnętrznych i zachwiania łańcuchów dostaw walka z marnowaniem żywności jest kluczowym wyzwaniem. W krajach bogatych żywność marnuje się na każdym etapie łańcucha żywnościowego, a przede wszystkim w gospodarstwach domowych.
Według szacunków, w Polsce marnuje się rocznie około 5 mln ton żywności. Wyliczono, że co sekundę do kosza trafia 150 kg jedzenia, którego część wciąż nadaje się do wykorzystania.
Oznacza to:
- 126 kg żywności zmarnowanej w przeliczeniu na jednego Polaka, w Europie średnio to 179 kg, a w krajach afrykańskich zaledwie 10 kg na osobę;
- aż 92 kg żywności trafia do kosza w polskich domach. To tak jakby każdego dnia, przez cały rok, w każdej sekundzie Polacy tylko w swoich domach wyrzucali 184 bochenki chleba;
- przeciętna polska rodzina wyrzuca do kosza żywność o wartości około 3 tys. zł. Najczęściej w koszu lądują pieczywo, wędliny, świeże owoce i warzywa
Jednym z działań przeciwdziałających marnowaniu żywności jest konkurs dla uczniów szkół podstawowych oraz ponadpodstawowych pt. Nie marnuj żywności. Szkoda planety! Ogłoszony przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Zadaniem konkursowym dla młodszych uczniów jest stworzenie plakatu, a dla starszych – filmu, promujących niemarnowanie żywności. Termin nadsyłania prac upływa 30 listopada 2023 roku.
Zadanie konkursowe – szkoły podstawowe
Zadaniem konkursowym dla uczniów szkół podstawowych jest narysowanie lub namalowanie plakatu, promującego ideę niemarnowania żywności.
Zadanie konkursowe – szkoły ponadpodstawowe
Uczniowie szkół ponadpodstawowych mają za zadanie nagrać film trwający do 60 sekund, który pomoże promować ideę niemarnowania żywności.
Jak się zgłosić?
Prace – plakaty i filmy – przyjmowane są do 30 listopada 2023 r. Rozstrzygnięcie konkursu nastąpi 5 stycznia 2024 r.
Szczegółowe informacje potrzebne do zgłoszenia, a także regulamin konkursu, znajdują na stronie internetowej MRiRW.
Jednym ze sposobów minimalizowania marnotrawstwa żywności jest zasada 4P:
- Planowanie zakupów z wyprzedzeniem;
- Przetwarzanie żywności w celu wydłużenia jej trwałości;
- Przechowywanie produktów w odpowiednich warunkach, sprawdzanie daty ważności;
- Podzielenie się zbędną żywnością z innymi.
Od października 2013 roku istnieje w Polsce możliwość odliczania podatku VAT przez darczyńców żywności przekazujących żywność na cele społeczne na rzecz Organizacji Pożytku Publicznego.
Od 18 września 2019 roku obowiązuje Ustawa o przeciwdziałaniu marnowania żywności. Ustawa nałożyła m.in. na sprzedawców żywności – sklepy o powierzchni sprzedaży powyżej 250 m kw. – obowiązek zawarcia z organizacją pozarządową umowy dotyczącej nieodpłatnego przekazywania żywności spełniającej wymogi prawa żywnościowego, a nieprzeznaczonej do sprzedaży, w szczególności ze względu na wady wyglądu tej żywności albo jej opakowań. Sklepy są też zobligowane do przeprowadzenia wspólnie z organizacją pozarządową kampanii edukacyjno-informacyjnych w zakresie racjonalnego gospodarowania żywnością oraz przeciwdziałania marnowaniu żywności.
