Sorgo – zboże rodem z Afryki, zdobywa w Polsce coraz większą popularność. Nie zawiera glutenu, nie powoduje więc alergii i nietolerancji pokarmowych. Ziarna można traktować jako zamiennik ziemniaków, kaszy czy ryżu, gotować, a nawet prażyć na popcorn. Właśnie nadchodzi czas jego zbiorów.
W 100 gramach tego zboża znajduje się około 360 kcal, których źródłem jest skrobia. Zawiera znaczne ilości białka i ważnych aminokwasów, jest odporne na suszę, choroby i szkodniki oraz kiepskie warunki glebowe.
Każdy element sorga można do czegoś wykorzystać, jest pod tym względem podobny do palmy kokosowej.
Sorgo uprawiane jest także w województwie świętokrzyskim. W okolicach Ożarowa w powiecie opatowskim zasiał go na swojej ziemi Janusz Sus – pionier i propagator uprawy sorga w Polsce. Zachęca do zakładania uprawy, ponieważ jest to idealne zboże na klimatyczne wyzwania dla rolników i ma bardzo szerokie zastosowanie. Na swoim polu rolnik właśnie przystępuje do zbiorów.
Pod względem zajmowanego areału sorgo jest piątym zbożem na świecie, a jego ziarno jest podstawowym źródłem wyżywienia milionów ludności suchych i gorących rejonów Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej.
Ziarno sorga służy głównie jako pasza dla trzody chlewnej, bydła i drobiu. Jest bezglutenowe, dlatego można wykorzystywać je do wypieków pieczywa dla osób chorych na celiakię.
Powierzchnia uprawy tego gatunku w Polsce to około 200 ha. Od kilku lat coraz częściej można spotkać tę roślinę rosnącą na terenie województwa świętokrzyskiego, m.in. w powiecie opatowskim. Popularyzacja uprawy sorga wiąże się ze wzrostem średniej rocznej temperatury powietrza w stosunku do lat poprzednich i ocieplenia klimatu w Polsce.
Od 2007 roku sorgo, czyli zboże pochodzące z gorących rejonów Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej, uprawia w Karsach pod Ożarowem w województwie świętokrzyskim Janusz Sus.
Jak mówi Janusz Sus – przychód rolnika zależy szczególnie od ceny ziarna i uzyskanego plonu. – W 2007 roku, kiedy zaczynałem uprawiać sorgo ziarnowe w miejscowości Ożarów w województwie świętokrzyskim byłem skazany na porażki. Pierwsze trzy lata były okresem eksperymentów. Do wszystkiego dochodziłem sam, ucząc się na błędach. Trudności z zakupem odpowiedniego materiału siewnego, w agrotechnice, ochronie herbicydowej czy ostatecznym zbiorze prowadziły do sceptycyzmu odnośnie kontynuowania uprawy w następnych latach. Wiadomości z opracowań naukowych w Polsce stwierdzały, że sorga ziarnowego nie da się uprawiać. Ależ te same stwierdzenia dotyczyły kiedyś uprawy kukurydzy, która dzisiaj jest wiodącą uprawą w Polsce. W moim 10-hektarowym gospodarstwie wysiewam różne odmiany sorgo. Gdy się okazuje, że dana odmiana dobrze radzi sobie w naszych warunkach, proponuję jej siew osobom zainteresowanym uprawą. Zdobytą wiedzą na temat uprawy dzielę się w różnych czasopismach branży rolniczej, propagując w ten sposób uprawę tej ciekawej rośliny.
![Zaczynają się zbiory sorgo 2 Zaczynają się zbiory sorgo](https://zoomnawies.pl/wp-content/uploads/2023/09/sorgo.jpg)
We Wspólnotowym Katalogu Odmian Roślin Rolniczych (CCA) jest dostępnych ponad 200 odmian tego gatunku. Jak mówi Janusz Sus, wybierając odpowiednią odmianę należy wziąć pod uwagę wiele czynników.
– Sorgo uprawia się na lżejszych glebach, gdzie można uzyskać plon 5-6 t/ha. Można też uprawiać tę roślinę na glebach żyznych, kl. I i II, uzyskując plon 9-10 t/ha. Wymagane jest pH gleby w granicach 5,5-6,5. Sorgo ma małe wymagania w odniesieniu do przedplonu i można go uprawiać po innych zbożach. Nie należy uprawiać go po prosie, ze względu na samosiewy. Po uprawie na ziarno pozostaje dużo łodyg i liści, które po rozdrobnieniu i zmieszaniu z glebą dostarczają dużo masy organicznej do produkcji próchnicy oraz zwiększa się aktywność biologiczna gleby – mówi Janusz Sus.
Sorgo jest rośliną ciepłolubną i wymaga do siewu gleb ogrzanych na głębokości 10 cm do temperatury 12-13°C, co przypada na okres po tzw. zimnej Zośce, czyli po 15 maja. Spadek temperatury 2-3°C poniżej zera może bowiem całkowicie zniszczyć wschody. Jeśli po siewie temperatura jest sprzyjająca, sorgo wschodzi w ciągu 9, 10 dni, chłód może opóźnić wschody o około trzy tygodnie.
Chwasty są dużym zagrożeniem w uprawie sorgo, które jest wrażliwe szczególnie na chwasty jednoliścienne. W okresie wegetacji na plantacji mogą pojawić się mszyce, jak również omacnica prosowianka. Wysoka temperatura i duża wilgotność mogą powodować przebarwienia liści, ale nie ma to znaczącego wpływu na wysokość plonu.
Okres wegetacji sorgo wynosi około 110-120 dni. Wysiewając nasiona w drugiej połowie maja, kwitnienie przypada na koniec lipca, okres zbioru jest wydłużony i przypada najczęściej na połowę października. Gdy ziarno ma wilgotność około 20 proc. można zacząć żniwa. Na przedłużającą się wegetację ma wpływ ciepły okres i duża wilgotność. Dojrzewanie przyśpieszają wrześniowe przymrozki. Po ich wystąpieniu przerywana jest wegetacja, następuje szybkie zasychanie grubej łodygi i liści, w których nagromadzona jest woda. Proces ten powoduje szybsze wysychanie ziaren.
– Sorgo zbiera się przy pomocy kombajnu zbożowego. Zebrane ziarno należy szybko poddać procesowi dosuszania. Wysuszone do wilgotności 10-11 proc. doskonale się przechowuje. Pozostawione wysokie resztki pożniwne po rozdrobnieniu i wymieszaniu wzbogacają glebę w masę organiczną – wyjaśnia Janusz Sus.