Do uprawy na obszarze województwa świętokrzyskiego na rok 2024 wpisanych do Krajowego Rejestru Odmian i Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin Rolniczych na Liście Odmian Zalecanych są odmiany grochu siewnego, które udają się u nas najlepiej. Jakie mają cechy i wymagania?
– Celem tworzenia takich list jest wskazanie najlepszych odmian wśród kilkudziesięciu wpisanych do Krajowego Rejestru Odmian i Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin Rolniczych. Służy temu analiza wyników doświadczeń prowadzonych w ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego w naszym województwie – mówi Ewa Kotarska, dyrektor Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Słupi.
Groch jest jedną z najstarszych roślin uprawianych przez człowieka. Znany był już 7 tysięcy lat p.n.e., na co wskazują odkryte przez archeologów pozostałości po pradawnych osadach ludzkich. Do Europy trafił z terenów Bliskiego Wschodu, tak jak inne rośliny strączkowe – ciecierzyca, fasola, soja i bób.
To pnąca roślina jednoroczna, należąca do rodziny bobowatych. Odmiany warzywne grochu dzieli się na dwie podstawowe grupy. Pierwszą z nich jest groch siewny cukrowy, drugą – groch siewny łuskowy. Cechą charakterystyczną grochu łuskowego jest obecność wyściółki pergaminowej w strąkach. Groszek cukrowy jej nie posiada i może być spożywany w całości, razem ze strąkami. Groszek zielony najczęściej spożywany jest jako konserwowy, czyli groch łuskowy w fazie zielonej.
Groch jest cennym źródłem białka, zawierającego dużo aminokwasów egzogennych, lizyny i treoniny, których nasz organizm nie syntetyzuje, a są dla nas niezbędne. Zawartość białka ogólnego w nasionach suchego grochu wynosi około 23,8 g na 100 g., a w grochu ugotowanym – 8/100g. Nasiona grochu zawierają dużo witamin ważnych dla zdrowia naszego organizmu – witaminy z grupy B (B1, B2, B3, B6 i B9), witamina A, C, E i K. Witaminy z grupy B wpływają korzystnie na działanie układu nerwowego.
Warzywo to zawiera składniki mineralne, makro- i mikroelementy: fosfor, magnez, potas, sód, wapń, żelazo, cynk. Powinny go spożywać osoby, które chorują na anemię. Dzięki zawartości żelaza, groch podnosi poziom hemoglobiny we krwi. Groch jest polecany w diecie przeciwnowotworowej, zapobiega wystąpieniu nowotworów jelita grubego, trzustki i prostaty. Z uwagi na niski indeks glikemiczny, mogą go spożywać osoby chore na cukrzycę.
Dzięki zawartości luteiny, jedzenie grochu ma pozytywny wpływ na wzrok. Dieta bogata w groch może przeciwdziałać nadmiernemu zmęczeniu oczu, powstawaniu zwyrodnienia w obrębie plamki żółtej, czy katarakty. Jedzenie grochu wzmacnia układ odpornościowy i poprawia przemianę materii. Groch przed ugotowaniem wymaga kilkugodzinnego moczenia w wodzie. Dla poprawy strawności grochu można dodać przyprawy: kminek, majeranek, bazylię.
Odmiany grochu siewnego zalecane do uprawy w województwie świętokrzyskiego:
Astronaute – bardzo dobrze tłumi chwasty dzięki czemu doskonale sprawdza się w rolnictwie ekologicznym. Wymaga minimum 4-letniej przerwy w uprawie po innych roślinach strączkowych. Przed siewem zaleca się zastosowanie zaprawy fungicydowej (np.: zawierającej tiuram) oraz bieżącą kontrolę pojawu szkodników (np.: oprzędzika pręgowanego i wciornastków). Zastosowanie zaprawy fungicydowej polepsza zdrowotność roślin w okresie wczesnowiosennym – Szara pleśń i Askochytoza.
To średnio wczesna, ogólnoużytkowa odmiana o żółtych nasionach, idealna dla rolnictwa ekologicznego i znakomita w walce z chwastami dzięki wysokiej gęstości łanu.
Charakteryzuje się wysoką równomiernością dojrzewania, średnimi wymaganiami glebowymi oraz dobrą tolerancją na zakwaszenie gleby. Astronaute wyróżnia się niską zawartością substancji antyżywieniowych, co czyni ją doskonałą do celów żywieniowych. Wykazuje wysoką odporność na choroby, takie jak mączniak prawdziwy i rzekomy, askochytozę oraz choroby korzeni, przy zachowaniu dobrej odporności na wyleganie. Idealna dla różnych typów gleb, oferuje wysoki potencjał plonotwórczy, zarówno nasion, jak i białka.
Batuta to najplenniejszy groch w Polsce. Jest to odmiana żółtonasienna, wąskolistna, przeznaczona na uprawy na suche nasiona. Osiąga bardzo duży plon o wysokiej zawartości białka. Odmiana ta cechuje się bardzo dobrą sztywnością w czasie kwitnienia i przed zbiorem. Batuta to odmiana o średnio późnym terminie kwitnienia i dojrzewania.
Zalety: Odmiana o wysokiej odporności na choroby grzybowe, o małej skłonności do pękania strąków i osypywania się nasion; wysoka odporność na wyleganie; sztywna łodyga; wysoka odporność na mączniaka prawdziwego; równomierne dojrzewanie.
Olimp to groch wyróżniający się wśród innych dzięki swojej wyjątkowej zawartości białka oraz stabilnemu i wysokiemu potencjałowi plonowania. Polecany do uprawy w centralnej, północnej, zachodniej i południowej Polsce. Olimp jest idealnym wyborem dla rolników, którzy cenią sobie zarówno jakość, jak i ilość plonów. To odmiana dla rolników, którzy poszukują odmiany o wysokim potencjale plonowania i wyjątkowej wartości żywieniowej. Dzięki swojej adaptacji do różnych warunków klimatycznych i glebowych, jest to opcja idealna dla polskiego rolnictwa.
Nemo nowa ogólnoużytkowa odmiana wąskolistna, równomiernie dojrzewa i nie osypuje się. Wysoka odporność na choroby w szczególności mączniaka rzekomego, fuzaryjne więdnięcie i zgorzelową plamistość pozwala osiągać odmianie wysokie plony.
Kazek – odmiana wąsolistna, białokwitnąca wysoko plonująca. Wysoki plon nasion (2021r. – PDO 104 proc. wzorca). Nr 1 w plonie dużych nasion konsumpcyjnych (pow. 6-7 mm) aż 63 proc. Najniższa zawartość włókna surowego, tylko 5,3 proc. Odmiana ta cechuje się wysoką odpornością na fuzaryjne więdnięcie mączniaka rzekomego i askochytozę. Równomiernie dojrzewa. Odmiana Kazek charakteryzuje się bardzo dużą odpornością na pękanie strąka i osypywanie się nasion.
Mefisto – odmiana wąskolistna o roślinach bardzo wysokich, należy do czołowej trójki najmniej wylegających odmian, łączy dużą bujność łanu z bardzo wysoką plennością znacznie przewyższającą podobną odmianę MUZA – w suchym roku 2018 osiągnęła aż 110 proc. wzorca, nasiona o przeciętnej dla gatunku wielkości, wykazuje najmniejszą ze wszystkich odmian grochu skłonność do osypywania się nasion. Odporność na choroby: fuzaryjne więdnięcie, zgorzelowa plamistość, mączniak prawdziwy, mączniak rzekomy.
Ostinato CCA – zarejestrowany w 2019 roku w Polsce, Jeden z najplenniejszych grochów w doświadczeniach PDO COBORU – 104 proc. wzorca (średnia 2021-2022). Jedna z najwyższych odporności na wyleganie przed zbiorem. Równomiernie dojrzewający. Bardzo duża odporność na mączniaka prawdziwego i rzekomego. Sprawdza się w uprawie w całym kraju.
