Gleba – obok powietrza, wody i światła – jest głównym czynnikiem warunkującym produkcję żywności. Jakie typy gleb występują w województwie świętokrzyskim? Które są najlepsze dla upraw?
Obszar województwa świętokrzyskiego położony jest w obrębie kilku makroregionów, co wpływa na duże zróżnicowanie gleb. Takie regiony jak Wyżyna Kielecka, Niecka Nidziańska, Wyżyna Przedborska czy Nizina Nadwiślańska różnią się zasadniczo budową geologiczną, rzeźbą terenu, warunkami wodnymi i klimatycznymi, co ma zasadniczy wpływ na jakość gleb i ich rolniczą przydatność.
Gleby bielicowe i pseudobielicowe zajmują w województwie świętokrzyskim największą powierzchnię. Wytworzyły się na skałach macierzystych różnego pochodzenia geologicznego, ubogich w składniki pokarmowe, przy udziale roślinności lasów iglastych. Bielicowaniu gleb sprzyjają duże opady i niskie temperatury. Gleby bielicowe należą do gleb kwaśnych lub słabo kwaśnych.
Gleby brunatne powstały przy udziale roślinności leśnej, na różnych skałach zasobnych w glinokrzemiany zasadowe i węglan wapnia. W Świętokrzyskiem zajmują drugie miejsce pod względem powierzchni. Wśród nich wyróżnia się gleby brunatne właściwe, które występują na terenach lessowych, gliniastych i piaszczystych polodowcowych, a także brunatne wyługowane na terenach przemywanych przez wody opadowe lub na zwietrzelinie piaskowców i piasków.
Czarnoziemy to gleby pochodzenia łąkowo-stepowego. Są najżyźniejsze, z dużą miąższością poziomu próchnicznego oraz zawartością próchnicy. Skałą macierzystą czarnoziemów są przeważnie gliny, iły, lessy zasobne w węglany i minerały ilaste. Największe powierzchnie czarnoziemów występują w południowej części województwa świętokrzyskiego: Skalbmierz, Kazimierza Wielka, mniejsze w północno-wschodniej i wschodniej części Waśniów, Opatów, Sandomierz oraz w okolicach Pacanowa.
Mady rzeczne to gleby, które wytworzyły się z namułów osadzonych czasie wylewów w dolinach rzecznych. Dzielą się na mady właściwe, rzeczne próchniczne i rzeczne. Występują w dolinach wszystkich większych rzek: Wisły, Nidy i Kamiennej i należą do żyźniejszych gleb na terenie województwa świętokrzyskiego.
Rędziny to gleby powstałe na zwietrzelinie skał wapiennych, węglanowych lub siarczanowych. Skałami macierzystymi rędzin węglanowych są najczęściej wapienie. Większe obszary rędzin, wytworzonych ze skał wapiennych węglanowych występują na obszarze Gór Świętokrzyskich, natomiast w okolicach Buska Zdroju i Wiślicy, na znacznym obszarze występuje odrębna grupa rędzin, tzw. rędziny siarczanowe.
Gleby glejowe należą do grupy gleb bagiennych, które wytworzyły się w warunkach nadmiernego zawilgocenia przy współudziale roślinności hydrofilnej. Gleby glejowe stanowią naturalne siedliska roślinności łąkowo-pastwiskowej, olsów, lasów łęgowych oraz wilgotnych borów. Ich większe i powierzchnie występują w zachodniej i północno-zachodniej części województwa.
– W 75 proc. gleby w województwie świętokrzyskim są bielicowe, kwaśne i bardzo kwaśne. 35 proc. gleb to gleby kwaśne, które wymagają wapniowania. Najlepsze gleby w naszym regionie występują w powiatach: opatowskim, sandomierskim i pińczowskim. Najgorzej prezentują się gleby powiatów: kieleckiego, skarżyskiego, koneckiego i starachowickiego – mówi Katarzyna Sowa-Cichecka, dyrektor Okręgowej Stacji Sanitarno-Rolniczej w Kielcach.
