Jesienna jarzębina – smakołyk, lek i kosmetyk. Trwa jej zbiór

Na świętokrzyskich plantacjach ziół i roślin od kilku lat uprawiana jest jarzębina. To skarbnica witamin, a także cenny surowiec na konfitury, soki i dżemy oraz dodatek do pieczonych mięs. Właśnie dojrzewa i przyszła pora na zbiory.

Ogromną ponad 30-hektarową plantacje jarzębiny, czyli jarząbu pospolitego – bo tak właściwie brzmi jej nazwa, spotkać można już na Ponidziu, w Koperni koło Pińczowa. Obok innych cennych dla zdrowia owoców drzew i krzewów jest poszukiwana na rynku ze względu na swoje właściwości zdrowotne i smakowe.

To pospolite w polskim krajobrazie drzewo liściaste, obsypujące się późnym latem i jesienią kiściami czerwonych korali nie jest wymagające w uprawie. Plantację jarzębiny założyć można nawet na słabych ziemiach. Najchętniej jednak rośnie na stanowisku ciepłym i słonecznym, choć półcieniste też jej nie przeszkadza. Jarząb pospolity jest mrozoodporny, dlatego nie potrzebuje okrycia przed zimę.

Owoce jarzębiny od wieków wykorzystuje się w medycynie ludowej, kosmetyce, a nawet w kuchni. Wyróżniają się wysoką zawartością witaminy C, są skarbnicą potasu, magnezu, beta-karotenu, witamin z grupy B i kwasów organicznych.

Niewielkie czerwone owoce są źródłem antyoksydantów, błonnika pokarmowego, rutyny, kwercetyny, garbników i antocyjanów. Spożywanie przetworów z jarzębiny zmniejsza stany zapalne w organizmie, działa przeciwnowotworowo, chroni przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, odmładzaj i regeneruje komórki. Owoce wzmacniają odporność, mają właściwości antybakteryjne, a zawarty w nich błonnik wspomaga pracę żołądka i jelit. Owoce jarzębiny są świetnym źródłem manganu, który reguluje pracę mózgu i układu nerwowego.

W medycynie ludowej stosowano sok z owoców jarzębiny do zmniejszania stanu zapalnego dróg oddechowych, łagodzenia bólu gardła czy objawów astmy. Dawniej była ona popularnym domowym lekarstwem na dolegliwości układu oddechowego.

Trzeba jednak pamiętać, że przed samodzielnym przygotowaniem przetworów z jarzębiny, należy ją koniecznie przemrozić i zblanszować. Surowe owoce jarzębiny nie tylko są gorzkie, ale także niejadalne. Zawierają też kwas parasorbowy, który jest trujący i może toksycznie wpływać na organizm.