Jadłospis Wielkiego Postu nie jest już tak restrykcyjny jak dawniej, jednak – zwłaszcza na wsiach – wiele osób przestrzega zasady powstrzymywania się od wystawnych posiłków w okresie czterdziestu dni poprzedzających Wielkanoc, szczególnie celebrując te zasadę w środy i piątki.
Prezentujemy przepis na postny żur.
Zakwas: 1 szklanka mąki żytniej, 0,5 l ciepłej wody, skórka z razowego chleba na zakwasie, 2-3 ząbki czosnku, kilka ziaren ziela angielskiego, liść laurowy.
Tradycyjnie zakwas kiszony był w glinianych lub kamionkowych żurokach, obecnie równie dobrze sprawdza się szklany słoik.
Sposób przygotowania: Wsypać do słoika mąkę i przyprawy, zalać ciepłą wodą – ważne, aby była przegotowana, ale nie gorąca, w przeciwnym razie z mąki zrobią się kluski. Następnie należy dodać skórkę z chleba, dokładnie wymieszać i przykryć ściereczką; odstawić w ciepłe miejsce na 4-5 dni (im dłużej poczekamy, tym zakwas będzie kwaśniejszy). Co jakiś czas należy zaglądać do naczynia, czy nie pojawia się pleśń i delikatnie mieszać. Gotowy zakwas przelać do butelek i przechowywać w lodówce do 2 tygodni. Przed użyciem, warto odłożyć 2-3 łyżki, które później w miejsce chleba, będzie można użyć do przygotowania kolejnej porcji. Przygotować wywar warzywny, dolać gotowy zakwas, rozrobiony z mlekiem lub śmietaną – ilość zakwasu według preferencji – im więcej zakwasu dodamy, tym potrawa będzie bardziej kwaśna. Zakwas można odcedzić albo – jeśli lubimy gęstą zupę – dodawać razem z mąką; żur można przyprawić czosnkiem i chrzanem, podawać z chlebem lub ziemniakami.
