Szynka z Broniny została wpisana na Listę Produktów Tradycyjnych w 2014 roku.
Busko-Zdrój już w XIV stuleciu było miastem o stosunkowo rozwiniętym życiu gospodarczym, ośrodkiem handlu lokalnego, położonego dogodnie przy szlaku handlowym z Wiślicy do Chęcin. Dwa kilometry na wschód od Buska-Zdroju leży wieś Bronina, granicząca od północy i wschodu z Szanieckim Parkiem Krajobrazowym.
Bronina znana była już w średniowieczu i od XIII w. stanowiła uposażenie klasztoru premonstratensów w Busku. W Broninie do 1918 roku mieszkała w dworze szlacheckim księżna Wachwachoff, właścicielka dworu i majątku w pobliskiej Widuchowie i prawdopodobnie wniosła potrzebę produkcji na własne stoły szynki.
Szynka z Broniny wytwarzana jest we wsi Bronina już około 30 lat. Hodowla trzody chlewnej na tych terenach odgrywała istotną rolę dla społeczności lokalnej, zapewniając jednocześnie półprodukty do wytwarzania szynki. Przygotowywanie szynki z Broniny oparte jest na tradycyjnych metodach wytwarzania – peklowaniu i pieczeniu. Peklowanie jest procesem długotrwałym i pracochłonnym.
– Szynkę bez golonki wkładamy do kamionkowego naczynia wypełnionego zalewą i pozostawiamy przez dwa tygodnie w chłodnym miejscu – najlepiej piwnicy. Raz dziennie szynka jest przewracana w zalewie. Po dwutygodniowym leżakowaniu wyjęta szynka oczyszczana jest z resztek przylegających przypraw, przecinana jest w krateczkę i w takiej formie wkładana do piekarnika. W piekarniku szynka podlewana jest własnym sosem, dla zachowania jej soczystości – (Wywiad etnograficzny przeprowadzony z mieszkańcami Broniny).
Szynkę należy piec od 6 do 8 godzin. Szynka z Broniny jest ozdobą stołu nie tylko podczas wydarzeń rodzinnych, ale również wydarzeń regionalnych, bardzo ważnych dla społeczności lokalnej.
