Mała krzewinka o czerwonych owocach to roślina często spotykana w polskich lasach. Ma walory kulinarne, ale i doceniana jest przede wszystkim za właściwości zdrowotne. Ma wielką moc, działając przeciwbakteryjnie w infekcjach dróg, moczowych, przeciwstarzeniowo, a także zmniejsza ryzyko chorób serca. W niektórych krajach jest rośliną uprawową, a w Polsce przede wszystkim rośnie dziko.
Żurawina rośnie na półkuli północnej, głownie w surowych warunkach klimatycznych, a jej siedliska stanowią tereny bagniste, torfowiska i mokradła klimatycznych. Najczęściej spotykane gatunki to żurawina wielkoowocowa oraz żurawina błotna. Kwitnie od czerwca do lipca, a jej owoce można zbierać. W naszych lasach zbiera się ją od września do listopada, gdy owoce mają mocno czerwony kolor. Medycyna ludowa zaleca stosowanie żurawiny w przypadku przeziębień, anginy, reumatyzmu, na problemów z pęcherzem, przy osłabieniu pracy żołądka, jelit i trzustki, wskazana jest również na przemęczenie. Współcześnie wiele leków tworzonych jest na bazie żurawiny.
Leśnicy z Lasów Państwowych o żurawinie wiedzą niemal wszystko. Wśród najczęściej spotykanych gatunków wymieniają żurawinę wielkoowocową oraz żurawinę błotną i wskazują, że naturalnym środowiskiem dla żurawiny są torfowiska wysokie, w jakie zamieniają się zarastające roślinnością zbiorniki wodne.
Co ciekawe, rozwijanie produkcji żurawiny może jednak zagrozić rzekom. Tak jest na przykład w Kanadzie, gdzie w centralnej części kanadyjskiej prowincji Quebec, jak wynika z raportu przygotowanego dla rządu tego regionu. Warto dodać, że Quebec jest drugim największym producentem żurawiny na świecie, po amerykańskim stanie Wisconsin.
Skąd bierze się niebezpieczeństwo dla rzek? Dlatego, że w procesie uprawiania żurawiny dużo wody zużywa się podczas zbiorów, które przeprowadza się, zalewając pola. Lekkie owoce unoszą się wówczas na powierzchni wody, co ułatwia zbiór, a woda jest po zbiorach pompowana poza pola. Firmy pobierają wodę z rzek i korzystają z wody deszczowej. Rocznie w prowincji Qubec produkuje się ok. 100,1 tys. ton żurawiny.
Eksperci policzyli jednak, że jeśli rząd prowincji będzie zatwierdzał każdy kolejny projekt założenia upraw żurawiny, w niektórych rejonach Quebecu pojawi się potrzeba wykorzystania wręcz ponad 100 proc. wody w rzekach w sezonie, gdy poziom wody jest najniższy. Rocznie w prowincji Qubec produkuje się ok. 100,1 tys. ton żurawiny.
Żurawina do mięs i serów
Składniki: 1 kg żurawiny błotnej, cukier, proporcje według uznania.
Przyprawy: goździki, anyż, cynamon, gałka muszkatołowa, zmielony czarny pieprz, zmielony imbir.
Sposób przygotowania: Świeżą żurawinę zalewamy wodą mniej więcej do połowy, gotujemy. Kiedy popęka i puści sok, słodzimy i gotujemy dalej. Dodajemy przyprawy. Ilość cukru oraz czas gotowania dostosowujemy do tego, jakiej gęstości sos chcemy uzyskać – przy dłuższym gotowaniu sos będzie bardziej gęsty. Gorący sos przekładamy do słoików, zakręcamy i odwracamy do góry dnem do ostygnięcia. Sos można przygotować także z mrożonej żurawiny.
„Świętokrzyska tradycja źródłem inspiracji”
Książka „Świętokrzyska tradycja źródłem inspiracji” opracowana przez Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach to bardzo interesująca lektura o tradycji województwa świętokrzyskiego w kulinarnym aspekcie. Została wydana została w ramach operacji własnej Sieci na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich (SIR) „Zintegrowanie usług okołorolniczych w województwie świętokrzyskim jako innowacyjne narzędzie rozwoju obszarów wiejskich”. Prezentujemy tradycyjne przepisy zaczerpnięte ze świętokrzyskiej wsi. Niech będą one inspiracją dla młodszego pokolenia i bazą dla rozwoju lokalnej gastronomii i przetwórstwa rolnego oraz wizytówką promującą region świętokrzyski.
