Zachowanie sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych to jedno z założeń Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027. Wsparcie dotyczy istniejących starych sadów i dawnych odmian drzew owocowych.
Zachowanie sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych ma ochronić sady dawnych odmian drzew owocowych, nieprzydatnych do uprawy towarowej, lecz stanowiących cenne dziedzictwo i zasób genetyczny, a także środowisko życia wielu organizmów i cenny element krajobrazu wiejskiego.
Z programu może skorzystać każdy posiadający gospodarstwo rolne położone na terytorium Polski, o powierzchni użytków rolnych nie mniejszej niż 1 ha, którzy zobowiążą się do realizacji określonych wymogów, obejmujących w szczególności:
- utrzymanie wielogatunkowych lub wieloodmianowych sadów złożonych z drzew owocowych odmian tradycyjnych jabłoni, gruszy, czereśni, wiśni lub śliw,
- odpowiednie użytkowanie i pielęgnację tych sadów,
- ograniczenie stosowania środków ochrony roślin.
Wsparcie dotyczy istniejących starych sadów, co najmniej 15 lat po nasadzeniu. Zobowiązania podejmowane są na okres 5 lat.
Jakie szczegółowe wymogi dyktuje program?
- Zachowanie sadu tradycyjnych odmian drzew owocowych, który obejmuje co najmniej 12 drzew:
- rozmnażanych na silnie rosnących podkładkach,
- prowadzonych jako pienne drzewa,
- w wieku od 15 lat,
- reprezentujących nie mniej niż 4 odmiany lub gatunki;
- Liczba drzew w przeliczeniu na 1 ha powierzchni sadu jest nie mniejsza niż 90 – przy czym istnieje możliwość uzupełnienia. Uzupełnienia dokonuje się drzewami rozmnażanymi na silnie rosnących podkładkach i prowadzonymi jako pienne drzewa;
- Co najmniej 75 proc. drzew ma minimalną wysokość pnia 1,20 m (pozostałe 25 proc. drzew, które są niższe są wliczane do obsady);
- Sad nie jest prowadzony jako uprawa jednorzędowa;
- Zakaz stosowania środków ochrony roślin, z wyjątkiem dopuszczonych do stosowania w rolnictwie ekologicznym;
- Wykonywanie, zgodnie ze wskazaniami doradcy rolnośrodowiskowego, podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych w sadzie:
- cięcie formujące i sanitarne drzew oraz prześwietlające nadmiernie zagęszczone korony;
- usuwanie odrostów i samosiewów;
- bielenie pni drzew starszych i zabezpieczanie pni młodych drzew przed ogryzaniem przez gryzonie i zające.
- Koszenie trawy co najmniej raz w sezonie wegetacyjnym, nie później niż do 31 sierpnia lub wypasanie w okresie wegetacyjnym;
- Zebranie i usunięcie skoszonej biomasy (możliwe pozostawienie rozdrobnionej biomasy); w terminie do 2 tygodni po pokosie biomasa powinna zostać usunięta z działki rolnej lub ułożona w pryzmy, w tym pryzmy balotowe, stogi lub brogi;
- Obowiązek posiadania planu działalności rolnośrodowiskowej.
Płatność przyznawana jest do hektara objętego 5-letnim zobowiązaniem, w formie zryczałtowanej, według stawki wyliczonej na podstawie utraconych dochodów i dodatkowo poniesionych kosztów wynikających z realizacji tego zobowiązania.
Do płatności kwalifikują się działki rolne nie mniejsze niż 0,1 ha.
Stawka płatności wynosi 2 117 zł/ha.
